CONTINUE VOORUITGANG
De processen in de papiersector zijn zeer energie-intensief. Energie vertegenwoordigt ongeveer 20 % van de productiekosten.
Eigenlijk worden twee soorten energie aangewend : enerzijds elektriciteit, gebruikt als aandrijfkracht voor de machines en anderzijds warmte, in de vorm van stoom, om het papier te drogen. De bedrijven
uit de Belgische papiersector produceren zelf meer dan de helft van hun energie, hetzij met fossiele brandstoffen (hoofdzakelijk aardgas), hetzij met hernieuwbare brandstof (biomassa). Om haar concurrentievermogen te vrijwaren en haar verantwoordelijkheid op te
nemen op het vlak van klimaatverandering, levert de papierindustrie al geruime tijd inspanningen om haar energie-efficiëntie te verbeteren en om meer hernieuwbare energie te gebruiken.
VERBETERING VAN DE ENERGIE-EFFICIËNTIE EN WARMTEKRACHTKOPPELING (WKK)
De bedrijven van de sector verbeteren voortdurend de energie-efficiëntie van hun productieprocessen door specifieke investeringen : motoren met variabele snelheid, systemen voor energieterugwinning,
energetische optimalisatie van processen,… Het opzetten van een sterk
energiemanagement is dan ook een belangrijk luik om de energie-efficiëntie van de bedrijven te verbeteren. De papiersector investeert in performante productie/transformatiesystemen van energie. De Belgische papiersector is een pionier op het vlak van WKK. Door deze technologie kan men gelijktijdig elektriciteit en stoom produceren uit een gegeven primaire energie, èn bovendien met een rendement dat beduidend hoger ligt dan uit de gescheiden klassieke productie. Sinds 1990 heeft de sector een aantal grote investeringen gedaan in WKKinstallaties. Als gevolg daarvan, (zie grafiek hieronder), vertegenwoordigt warmtekrachtkoppeling vandaag meer dan de helft van de totale energievoorzieningen in de papiersector. In 2010, werd de helft van de elektriciteitsbehoeften en 80 % van de warmtebehoeften met deze technologie gedekt.
DE ONTWIKKELING VAN HERNIEUWBARE ENERGIE
Hernieuwbare energie is een essentieel element in de strijd tegen de klimaatverandering en tegen de energie-afhankelijkheid van Europa. De papiersector is mede door zijn specificiteit, een belangrijke speler in hernieuwbare energie. De Europese papierindustrie vertegenwoordigt namelijk 17 % van de in Europa geproduceerde hernieuwbare energie en 28 % van de op biomassa gebaseerde energie in Europa.
De Belgische papiersector heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd om bepaalde van zijn bijproducten te valoriseren als hernieuwbare
brandstoffen (biomassa). Het gaat hier hoofdzakelijk om de “black liquor”
van het kraftprocedé, maar ook om residu’s voortkomend van de recyclageactiviteit. Ook neemt de laatste jaren het gebruikt van extern aangekochte duurzame biomassa toe. In 2010 vertegenwoordigde hernieuwbare energie 38 % van de door de Belgische papiersector verbruikte energie tegen 15 % in 1990. De papiersector heeft dus het aandeel van hernieuwbare energie in zijn energievoorziening op 15 jaar meer dan verdubbeld (grafiek hiernaast).
Met een aandeel van hernieuwbare energie dat 3 maal hoger ligt dan de nationale doelstelling (13 % in 2020), draagt de papiersector in belangrijke mate bij om Belgische doelstelling te realiseren. In 2009 vertegenwoordigde de papiersector 15% van de groene elektriciteit die in het Waalse Gewest geproduceerd werd.
CONCRETE EN AMBITIEUZE VERBINTENISSEN TEGEN 2012
Proactief in de strijd tegen klimaatverandering heeft de Belgische papiersector tegenover de overheid het engagement genomen om zijn energie-efficiëntie zoveel mogelijk te verbeteren. In 2003 hebben de bedrijven vrijwillige akkoorden met de Gewesten ondertekend. Deze verbintenissen betekenen een concrete bijdrage van de papiersector aan de Belgische doelstelling om haar broeikasgasemissies te verminderen. Deze akkoorden
hebben ook tot doel om de visibiliteit op het wetgevend kader te verbeteren en een duurzame ontwikkeling van de sector te verzekeren.
SECTORAKKOORDEN
De Waalse papierbedrijven hebben zich er toe verbonden om hun energie-efficiëntie met 33 % te verhogen tussen 2000 en 2012, wat neerkomt op de
meest ambitieuze industriële verbintenis in het Waals Gewest. Dit sectorakkoord betekent concreet de uitvoering van meer dan honderd energieprojecten voor een totale investering van bijna 120 miljoen euro. Dit komt overeen met het realiseren van alle projecten met een terugverdientijd van minder dan of gelijk aan 4 jaar wat het indicatief inspanningsniveau is dat door de Waalse regering in het kader van deze akkoorden werd vastgelegd. . Op twee jaar voor het einde van dit akkoord, blijkt dat de papiersector de ambitieuze doelstellingen overstijgt. Zo heeft de sector in 2010 35 % minder energie per geproduceerde ton verbruikt, vergeleken met het referentiejaar 2000
BENCHMARKING
De Vlaamse bedrijven van de sector hebben zich er op hun beurt toe verbonden om tegen 2012 te behoren tot de wereldtop op het vlak van energie-efficiëntie. Deze doelstelling is bepaald door een internationaal expert en goedgekeurd door een onafhankelijk verificatiebureau.
De bedrijven hebben een plan opgestelde om die doelstelling te halen en dat niveau aan te houden. Tussen 2002 en 2010 hebben de fabrieken hun energie-efficiëntie verbeterd met bijna 7 % (groene curve).
In 2007 werd de doelstelling en de bijhorende energieplannen herzien. De doelstelling is nu om tegen einde 2012 in vergelijking met 2002 en per ton geproduceerd papier 10% primaire energie te besparen.
ENERGIE, EEN CRUCIAAL AANDACHTSPUNT VOOR HET CONCURRENTIEVERMOGEN VAN DE SECTOR
Energiebevoorrading tegen concurrerende prijzen is onontbeerlijk voor het behoud en de evolutie van de sector in een internationale concurrentiecontext. De vrijmaking van de Europese energiemarkten
heeft absoluut niet beantwoord aan de verwachtingen van de consumenten. De elektriciteitsprijzenin België zijn bij de hoogste van Europa en de papierfabrikanten kunnen die hogere kosten niet doorrekenen in hun producten omdat de prijs bepaald wordt op de internationale markten. Om het concurrentievermogen van de sector te vrijwaren pleit Cobelpa voor de verdere invoering van maatregelen die leiden tot effectieve concurrentie op de elektriciteitsmarkt. In vergelijking met zijn Europese concurrenten wegen een hele reeks heffingen en extra benchmarking kosten, zowel federale als gewestelijke, zwaar op het concurrentievermogen van de Belgische papiersector. Het niveau
van de heffingen op industriële elektriciteit is in de meeste gevallen hoger in België dan in de buurlanden. Cobelpa wijst dus op de noodzaak om het geheel van de extra kosten drastisch te plafoneren, zowel op gewestelijk als op federaal niveau.
